Początki akcji WOŚP sięgają lat 90-tych, kiedy to podczas copiątkowej audycji Brum emitowanej w ramach Programu III Polskiego Radia współprowadzonej m.in. przez Jerzego Owsiaka, słuchacze spontanicznie wysyłali datki na rzecz dzieci z wrodzonymi wadami serca.
W 1991 Jurek Owsiak prowadząc program telewizyjny „Róbta co chceta, czyli rockandrollowa jazda bez trzymanki” po raz pierwszy użył nazwy Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, która towarzyszy nam do dnia dzisiejszego.
W 1992 roku w Ciechocinku odbył się pierwszy koncert charytatywny gdzie zagrał zespół Zdrowa Woda – tam też zorganizowano pierwszą zbiórkę pieniężną w ramach WOŚP. Następne zbiórki organizowano już podczas koncertów w Jarocinie oraz wielu innych miastach.
Pierwszy finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy był uwieńczeniem happeningu na rzecz Oddziału Kardiochirurgii Dziecięcej w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, którego przebieg można było obserwować podczas programu „Róbta co chceta, czyli rockandrollowa jazda bez trzymanki”. Finał natomiast zorganizowano w Warszawie i kilkunastu innych miastach Polski. Podczas pierwszego finału zebrano ponad 31 mld starych złotych, które wspomogły Oddział Kardiochirurgii Dziecięcej w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, ale również 10 innych oddziałów Kardiochirurgii Dziecięcej w Polsce.
1 czerwca 1993 Jurek Owsiak oficjalnie zarejestrował Fundację WOŚP, którą współtworzył z Lidią Niedźwiedzką-Owsiak, Piotrem Burczyńskim, Pawłem Januszewiczem, Walterem Chełstowskim oraz Beatą Bethke. Od tego momentu Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy stał się cykliczną, oczekiwaną przez Polaków, i nie tylko, imprezą. Jest to święto artystyczno – kulturalne, naukowe, sportowe, podczas którego organizowane są w różnych zakątkach kraju festyny, koncerty, happeningi, spotkania z ciekawymi osobami, niejednokrotnie będącymi autorytetami w różnych dziedzinach sztuki, kultury czy też nauki. Podczas koncertów występują znane zespoły i muzycy polscy, ale również zagraniczni goście, którzy często grają za darmo, na rzecz celów zbiórki.
Nieodłącznym elementem tej, jakże wyjątkowej i szlachetnej akcji, są setki wolontariuszy, kwestujących na ulicach czy też pracujących w pocie czoła
w tworzonych na szczeblu wojewódzkim sztabów WOŚP. Sztaby te odpowiedzialne są za wstępne zliczanie pieniędzy zebranych przez kwestujących w miastach całej Polski. Poza tym to właśnie te sztaby organizują małe finały w wybranych miastach – tak, że każdy uczestnik finału może poczuć ten wyjątkowy klimat i celowość działań. Warto wspomnieć, że sztaby działają również poza granicami naszego kraju, a nawet kontynentu.
Zwieńczeniem każdego finału, począwszy od 4 edycji WOŚP, która odbyła się w 1996 roku, jest pokaz sztucznych ogni – tzw „Światełko do nieba”, w którym uczestniczą miasta organizujące finały WOŚP. Atrakcja ta towarzyszy zarówno mieszkańcom miast jak i wszystkim, którzy mogą na bieżąco śledzić całe wydarzenie podczas transmisji medialnej. Od kilku lat pokaz fajerwerków w wielu miastach zastąpiono pokazem laserów i świateł, ze względu na komfort osób z nadwrażliwością słuchową oraz bezpieczeństwo zwierząt.
Z finałami WOŚP ściśle są związane różnego rodzaju licytacje. Podczas pierwszej edycji Finału w 1993 roku, na wniosek warszawskiego jubilera, ze złota podarowanego Fundacji podczas zbiórek, Mennica Polska wykonała „Złote Serduszka”, które następnie były licytowane. Podczas 12 finału, serduszka zastąpiono „Złotymi Medalami”, które można wylicytować do dnia dzisiejszego.
Od 1997 roku licytowane są także „Złote Karty Telefoniczne”, których produkcją oraz wystawianiem w aukcjach na rzecz WOŚP zaangażowała się Telekomunikacja Polska. Do akcji włączyło się również Allegro, które co roku udostępnia swój mechanizm aukcyjny do przeprowadzania aukcji internetowych, na których każda osoba może wystawić na licytację swoje przedmioty. Wylicytowane kwoty przelewane są przez kupujących bezpośrednio na konto Fundacji. Przedmioty na aukcję wystawiają m.in. znane osoby życia publicznego, tj. politycy, sportowcy, artyści oraz dziennikarze. Licytacje internetowe zostały zapoczątkowane w 2000 podczas 8. Finału WOŚP.
Warto wspomnieć, że Fundacja WOŚP włączała i włącza się w przeróżne akcje pomocowe związane z aktualną sytuacją w Polsce oraz poza granicami kraju. 4 lipca zorganizowano m.in. specjalny finał „Stop powodziom” gdzie zebrane fundusze wsparły finansowo jednostki Państwowej Straży pożarnej. W 2013 roku WOŚP zorganizował akcję „E-serce”, którą wsparło wielu artystów. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy działała również w związku z COVID-19, gdzie swoją pomoc rozpoczęła zaraz po stwierdzeniu pierwszych przypadków zachorowań w Polsce. Podstawowym działaniem był zakup wyposażenia medycznego – urządzeń i środków ochrony osobistej, o których przekazanie placówki apelowały, by móc sprawnie walczyć z pandemią.
Fundacja włączyła się także w pomoc Ukrainie, która doznała napaści ze strony Rosji i jest obecnie w stanie wojny. Na cel pomocy poszkodowanym podczas działań wojennych Ukraińcom, WOŚP przeznaczył przeszło 35 mln zł.
Bardzo ważnym elementem działalności Fundacji jest również organizacja cyklicznych szkoleń dzieci i młodzieży w zakresie pierwszej pomocy w ramach szkoleń pokojowego Patrolu oraz udział w akcji „Bezpieczne Stadiony”, wraz z piłkarskim klubem Ruch Chorzów. W ramach tej akcji klub oferuje m.in. darmowe bilety na mecze dla biednych dzieci, często również organizuje różnego rodzaju akcje charytatywne przekazując na licytacje swoje stroje piłkarskie najlepszych piłkarzy.
W ramach zwieńczenia całorocznych działań, Fundacja organizuje na przełomie lipca/sierpnia Pol’and’Rock Festiwal (dawniej Przystanek Woodstock), podczas którego odbywają się koncerty, spotkania z ciekawymi ludźmi, warsztaty – każdy znajdzie coś dla siebie!
Koncert ma już swoje wieloletnie tradycje, takie na przykład jak: przyznawanie Złotego bączka dla najlepszego zespołu muzycznego występującego na scenie Pol’and’Rock czy też tworzenie listy przebojów, prezentowanych podczas festiwalów Woodstock i Pol’and’Rock.
Organizatorzy Festiwalu od lat współpracują z Akademią Sztuk Przepięknych. Podczas spotkań – w formie warsztatów, prelekcji, dyskusji – uczestnicy mają okazję spotkania się z ciekawymi gośćmi, artystami, rzemieślnikami, organizacjami pozarządowymi czy też instytucjami i firmami. Tematy poruszane podczas tych spotkań i warsztatów są ponadczasowe i dotyczą spraw społecznych, zdrowia fizycznego i psychicznego czy też rozwoju osobistego.
Jest to okazja do spotkania się z psychologami, prawnikami, lekarzami, naukowcami. Tematyka dotyczy takich sfer jak: ekologia, hand made, zdrowie, kultura, integracja, nauka i wiedza, prawa człowieka i edukacja globalna, psychologia i rozwój osobisty, sport, walka z uzależnieniami.
Tak więc cała idea festiwalu Pol’and’Rock ściśle wiąże się z założeniami i celami Fundacji WOŚP.
24 października 2021 roku w 76 rocznicę utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych podczas gali UN Day, Jerzy Owsiak otrzymał nagrodę Architekta Zrównoważonego Rozwoju, został również nominowany do bycia Ambasadorem Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.
Zadaniem 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, które ogłoszone zostały przez ONZ w 2015 roku jest przestrzeganie praw człowieka, wyeliminowanie skrajnego ubóstwa oraz wszelkie działania na rzecz dbania o klimat. Zapewniają one równowagę pomiędzy trzema aspektami zrównoważonego rozwoju, takimi jak: gospodarczy, społeczny i środowiskowy. Jerzy Owsiak, jako prezes Fundacji WOŚP odpowiada za promocję celu 17 – partnerstwa na rzecz Celów Zrównoważonego Rozwoju. Cel ten jest kluczowy dla pozostałych celów. Porozumienie to podstawa aby ponad podziałami i przy wzajemnej współpracy zrealizować założenia zobowiązań ONZ. Dlatego
Fundacja WOŚP i jej ponad 30-letnie doświadczenie w wydarzeniach ponad podziałami zostało zauważone, docenione i wskazuje, iż kierunek jej działań jest właściwy i potrzebny całemu światu.
1. Koniec z ubóstwem
2. Zero głodu
3. Dobre zdrowie i jakość życia
4. Dobra jakość edukacji
5. Równość płci
6. Czysta woda i warunki sanitarne
7. Czysta i dostępna energia
8. Wzrost gospodarczy i godna praca
9. Innowacyjność, przemysł, infrastruktura
10. Mniej nierówności
11. Zrównoważone miasta i społeczności
12. Odpowiedzialna konsumpcja i produkcja
13. Działania w dziedzinie klimatu
14. Życie pod wodą
15. Życie na lądzie
16. Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje
17. Partnerstwa na rzecz celów
